Czy dogrzewanie domu klimatyzacją ma sens?

[marxxx]

Klimatyzatory stale zyskują w Polsce na popularności. Widać je już nie tylko na ścianach biur, ale coraz częściej podnoszą komfort cieplny mieszkań i domów. Jednak większość z nas wykorzystuje klimatyzację wyłącznie do chłodzenia, pomimo że równie dobrze urządzenia te mogą ogrzewać powietrze. Dziś sprawdzimy czy ogrzewanie domu klimatyzacją ma sens w przypadku gdy posiadamy też źródło ciepła na gaz lub węgiel. Sprawdzimy czym lepiej ogrzewać w okresie przejściowym. Poznany wady i zalety ogrzewania pompą ciepła typu powietrze-powietrze, czyli popularną klimatyzacją.

W Polsce potrzeba dogrzewanie mieszkań występuje już często w drugiej połowie Września. Temperatury powietrza wtedy często spadają w ciągu dnia poniżej 15 stopni celsjusza, a nocami zbliżają się do zera. pojawia się pytanie , czy uruchomić system centralnego ogrzewania z źródłem ciepła na gaz lub węgiel, czy może skorzystać z klimatyzacji.
Zanim przejdziemy do porównanie kosztów dla domu średnio ocieplonego o powierzchni 120 m2 poznajmy wady, zalety i zasadę działania klimatyzacji.

Wersja wideo: https://youtu.be/fR7ghH4qeVw?si=bn62cfAC18huEcdy

Jak działa ogrzewanie klimatyzacją

Klimatyzator z funkcją grzania to pompa ciepła powietrze–powietrze — pobiera ciepło z zewnętrznego powietrza i przekazuje je do wnętrza. W nowoczesnych modelach efektywność (COP) zimą wynosi 3–4, czyli z 1 kWh prądu uzyskujemy 3–4 kWh ciepła.

Zalety ogrzewania klimatyzacją

Niskie koszty eksploatacji
– 1 kWh ciepła kosztuje ok. 0,25–0,35 zł (przy COP = 3–4 i cenie prądu 1,0 zł/kWh).
– To często taniej niż gaz i węgiel
- Brak potrzeby komina, kotłowni i magazynu paliwa
– Montaż prosty, szybki i czysty.
– Nie trzeba składować węgla, czyścić pieca ani odprowadzać spalin.
– Klimatyzator działa w dwie strony, co eliminuje konieczność osobnego urządzenia chłodzącego.
– Programowanie temperatur, sterowanie aplikacją.
– Brak emisji lokalnej CO₂, pyłów i sadzy.
– Działa na prąd, więc łatwo połączyć z fotowoltaiką.

Wady ogrzewania klimatyzacją

Spadek efektywności przy dużych mrozach
– Poniżej –10°C wydajność spada, a przy –20°C wiele urządzeń pracuje już nieefektywnie.
– Wymaga wtedy dogrzewania (np. grzejnik elektryczny lub koza).

Nierównomierne ogrzewanie
– Klimatyzator ogrzewa powietrze, nie ściany ani podłogę.
– Komfort cieplny gorszy niż w ogrzewaniu podłogowym lub grzejnikowym.
– Najlepiej sprawdza się w domach z otwartymi przestrzeniami.

Hałas jednostki zewnętrznej i wewnętrznej
– Nowoczesne modele są ciche, ale w nocy szum może przeszkadzać.

Konieczność serwisowania
– Przynajmniej raz do roku czyszczenie, kontrola szczelności i wymiana filtrów.

Założenia do porównania
Powierzchnia domu: 120 m². Roczne zapotrzebowanie na ciepło przy średnim ociepleniu: 12 000 kWh/rok
Zakładamy, że jesień + wiosna odpowiadają łącznie za 40% rocznego zużycia ciepła (typowe założenie dla klimatu umiarkowanego).

Zatem energia potrzebna w tych dwóch porach roku: 12 000 × 0,40 = 4 800 kWh ciepła.

Ceny przyjęte do kalkulacji wraz z opłatami stałymi i transportem węgla:

prąd = 1,10 PLN/kWh,
gaz = 0,38 PLN/kWh,
ekogroszek/węgiel = 0,22 PLN/kWh (Jedna tona ekogroszku (1000 kg) dostarcza około 7220 kWh energii, ponieważ jego wartość opałowa wynosi średnio 7,22 kWh/kg. Obecny koszt 1 kWh energii z ekogroszku to około 0,22 zł, przy założeniu, że tona paliwa z dowozem kosztuje średnio 1600 zł)

Sprawności / parametry:

Klimatyzacja / pompa powietrze→powietrze: rozważamy COP przy +10 °C = 4.0
COP oznacza ile kWh ciepła daje 1 kWh prądu (np. COP=4 z 1 kWh prądu da 4 kWh ciepła).
Przykładowy zakres COP przy temperaturach zewnętrznych :
+15C (4,0-5,0 )
+10C (3,5-4,5)
+5 (3,0-4,0)

Kocioł gazowy – sprawność przyjęta: 90%.
Kocioł węglowy/ekogroszek – sprawność przyjęta: 75%.

Obliczenia

Energia potrzebna w okresie jesień+wiosna: E = 4 800 kWh (ciepła).

1) Klimatyzacja / pompa powietrze→powietrze
Potrzebna energia elektryczna = E / COP 4.
Potrzebne ciepło 4 800kWh / COP4 = 1 200 kWh energii elektrycznej x 1,1zł → koszt = 1 320 PLN.

2) Kocioł gazowy (sprawność 90%)
Potrzebne paliwo (kWh gazu) = 4 800 / 0,90 ≈ 5 333,33 kWh gazu → koszt = 5 333,33 × 0,38 ≈ 2 026 PLN.

3) Węgiel / ekogroszek (sprawność 75%)
Potrzebne paliwo (kWh paliwa) = 4 800 / 0,75 = 6 400 kWh → koszt = 6 400 × 0,22 = 1408 PLN.

Podsumowanie wyników (jesień + wiosna, 4 800 kWh ciepła)
Opcja Energia z sieci/paliwa Koszt (PLN)
Klimatyzacja (COP=3.5) 1 371 kWh prądu 1 508 PLN
Klimatyzacja (COP=4.0) 1 200 kWh prądu 1 320 PLN
Gaz (sprawność 90%) 5 333 kWh gazu 2 026 PLN
Węgiel (sprawność 75%) 6 400 kWh paliwa 1 408 PLN

Wnioski i praktyczne uwagi

W okresach przejściowych (ok. +10 °C na zewnątrz) pompa powietrze→powietrze jest bardzo efektywna — COP rośnie przy wyższych temperaturach, stąd koszty znacznie niższe niż dla gazu .
Jednak z wyliczeń wynika że jeżeli średnia temperatura na zewnątrz spada poniżej 5 stopni Celsjusza, to ogrzewanie ekogroszkiem staje się tańsze niż pompą ciepła

Ogrzewanie gazem okazało się najdroższe (~2 026 PLN) — ale zapewnia stabilność, komfort i bezobsługowość.

W chłodne dni węgiel jest najtańszy, ale i najbardziej uciążliwy w obsłudze (~1408 PLN) plus straty związane z magazynowaniem i obsługą.

W tym roku zanotowano duży spadek cen węgla i ekogroszku, obniżono też cenę gazu, ale równocześnie wzrosły inne opłaty stałe jak opłata przesyłowa itp. Pomimo to w cieplejsze dni dogrzewanie domu klimatyzacją jest najbardziej opłacalną opcją.

Kiedy ogrzewanie klimatyzacją ma sens

Tak, jeśli:

masz dobrze ocieplony dom lub mieszkanie,

mieszkasz w regionie o łagodnych zimach (np. zachód lub południe Polski),

używasz fotowoltaiki,

nie chcesz inwestować w kotłownię ani gaz,

potrzebujesz także chłodzenia latem.

Nie, jeśli:

mieszkasz w regionie z długimi i silnymi mrozami,

masz dom o dużym zapotrzebowaniu na ciepło,

oczekujesz równomiernego, „miękkiego” ciepła jak z podłogówki.

Koszt instalacji

Klimatyzator z funkcją grzania: 4 000 – 8 000 zł (z montażem).

Wystarczy jedno urządzenie na 40–60 m², lub kilka jednostek do większego domu.